برج اخنگان

بررسی کوتاه برج اخنگان

در کنار ارامگاه هایی که هویت صاحب آن به طور کامل مشخص نیست میل اخنگان یکی از زیباترین آنهاست.

 میل اخنگان، آرامگاهی تاریخی که متعلق به قرن نهم هجری می باشد،در فاصله‌ی۲۲ کیلومتری از مشهد و ۱۰ کیلومتری از شرق شهر تابران توس واقع شده است. اخنجان نام دیگر این آرامگاه است که هنوز از هویت فرد آرمیده درآن و زمان دقیق احداث آن مشخص نیست. این برج مقبره‌ای به ارتفاع ۱۷ متر با استناد به سبک معماری بنا، ساخت آن را به دوره تیموریان نسبت میدهند. علت این نسبت را بهره گیری از کاشی های منقوش و مربعی شکل در بنا می دانند. نمای خارجی میل اخنگان که بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی واقع شده و افزون بر دارا بودن شکل حلقه ای، تزئین شده‌ با هشت نیم ستون است. و بر راس آن گنبدی مخروطی با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای که با اشکال مختلفی از جمله چند ضلعی، مستطیل و ستاره‌ی چلیپا، قرار گرفته است.

در حاشیه‌ی زیر سقف میل اخنگان، اثری کتیبه مانند، مشاهده می شود. متاسفانه امروزه قسمت عمده ای از کاشی هایی که کتیبه روی آن نوشته شده، ازبین رفته است. و با نبود کاشی ها میل اخنگان به صورت لانه‌زنبوری دیده می شود. آرامگاه با سه درب ورودی به داخل، که سنگ قبری به طول ۱۱۰ و عرض ۵۰ و ارتفاع ۴۰ سانتی متر با نوشته هایی به خط ثلث و نسخ قرار دارد، باز می شود. که متاستفانه با توجه به گفته اهالی منطقه سنگ قبر شکسته و طلاهای داخل آن به سرقت رفته است.

هنوز در خصوص هویت فرد آرمیده اختلاف نظر وجود دارد.مردم محلی که قداست و حرمت زیادی برای بنا قائلند آن را آرامگاه  دختری هندی، از زائرین امام رضا (ع) می دانند که در راه حرم درگذشته و در ملک پدری دفن شده است. اما میراث فرهنگی خراسان با نصب تابلو راهنما بنا را آرامگاه گوهرتاج خاتون خواهر ناشناخته‌ای از بانو گوهرشاد تیموری معرفی می کند.

و برخی بر این اعتقادند میل اخنگان از گورهای دستجمعی سردابه شکل است که درجوار مکان‌های متبرک و گورستان‌ها ساخته می‌شده و گور مسافران متشخص تا زمان انتقال، در این مکان قرار می گرفته است.

برج اخنگان در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ۳۴۱ به در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است